| Η Επιλογή του Χώρου |
Τον χώρο τον πρόσεξα προς τα τέλη της δεκαετίας του ‘90. Είχα μόλις γυρίσει στην Ελλάδα, μετά από 15 χρόνια απουσίας, και είχα εγκατασταθεί στην Θεσσαλονίκη, πόλη των φοιτητικών μου χρόνων. Σε μια βόλτα επανασύνδεσης με τον τόπο και το τοπίο του, έπεσα πάνω στο πρώην Στρατόπεδο Κόδρα και γοητεύτηκα από τα κτίρια, από την ατμόσφαιρα που απέπνεαν. Ήδη η ιδέα ενός θεάτρου εκεί άρχισε να πιάνει ρίζες μέσα μου.
Σκέφτηκα και επισκέφτηκα πάλι το Κόδρα το 2002. Επρόκειτο να ανεβάσω με την ομάδα Λύκη Βυθού τον Νεκρόδειπνο (συρραφή του ομότιτλου ποιήματος του Σινόπουλου και των ραψωδιών λ και ω της Οδύσσειας) κι αυτός ο χώρος ο φορτωμένος με μνήμες στρατιωτικής ζωής έδενε απόλυτα με την σκηνοθεσία μου. Την υπέβαλλε σχεδόν. Είχα μάλιστα επιλέξει από όλα τα κτίρια του στρατοπέδου το ΤΟΛ όπου ο Δήμος Καλαμαριάς φυλάει το αλάτι για τους παγωμένους δρόμους τον χειμώνα. [δες την υπο-ενότητα ΑΙΤΗΣΕΙΣ…]
Τελικά μου δόθηκε η αίθουσα που βρίσκεται στο ισόγειο του κτιρίου των Κοιτώνων, μπαίνοντας δεξιά, και που βάφτισα «Στούντιο Κοιτώνες». Εκεί ανέβηκε ο Νεκρόδειπνος κι εκεί συνέχισα να ανεβάζω τις παραστάσεις μου, μέχρι τον Ιούνιο του 2007, με την δική μου πλέον ομάδα, την Angelus Novus, με την σύμφωνη γνώμη του Πολιτιστικού Οργανισμού –ή μήπως την αδιαφορία του;-, και με την συνδρομή της Λύκης Βυθού όσον αφορά ένα μέρος του εξοπλισμού : ξυλόσομπες, πρώτη εξέδρα των θεατών και προβολείς, που είχαν εγκατασταθεί για τον Νεκρόδειπνο και που θα ήταν δύσκολο να αποθηκευτούν αλλού, μια που η Λύκη Βυθού είχε εγκαταλείψει εκείνη την εποχή τον υπόγειο χώρο που διέθετε στο κέντρο της πόλης. Επιπλέον υπήρχε μεταξύ μας συμφωνία να ανεβάζει κι αυτή τις παραστάσεις της στους Κοιτώνες, όποτε ήθελε. Ένα είδος συστέγασης και συνεργασίας δύο ομάδων που ευοδώθηκε πραγματικά –και για λόγους ανεξάρτητους από την θέλησή μας- μόνο δυο φορές : στα θεατρικά βραδινά (Προς παράστασιν) και στην παράσταση Το νεκρό σπίτι.




| H Διαμόρφωση του Χώρου |
Έγραφα, το 2002, στο πρόγραμμα του Νεκρόδειπνου :
«Θα παίξουμε στο πρώην Στρατόπεδο ΚΟΔΡΑ. Εκεί όπου κάποτε ήταν οι κοιτώνες των στρατιωτών. Σπασμένα παράθυρα. Ξεχαρβαλωμένα παντζούρια. Ξεφτισμένοι σοβάδες. Δάπεδο με μικρές ρωγμές και βαθουλώματα. Αντήχηση. Σκόνη. Το παρελθόν ως ύλη. Χώρος εγκαταλειμμένος, χώρος γεμάτος μνήμες. Σκηνικό ετοιμασμένο από τον χρόνο…»
Αυτή ήταν η κατάσταση όταν μπήκαμε στους Κοιτώνες. Η βοήθεια του Πολιτιστικού Οργανισμού για την διαμόρφωση του χώρου, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις μας, από ελάχιστη έως ανύπαρκτη. Έπρεπε, αν θέλαμε να συνεχίσουμε να δουλεύουμε εκεί, και να βάλουμε το χέρι βαθιά στην τσέπη και να ανασκουμπωθούμε για τα καλά.
Ξαναφτιάχτηκε η εξέδρα, γιατί η πρώτη που είχαμε κάνει για τον Νεκρόδειπνο δεν επέτρεπε την καλή ορατότητα από όλες τις θέσεις. Αγοράστηκαν ηχεία και κονσόλα ήχου. Αγοράστηκαν πανιά και δημιουργήθηκαν κουίντες, που έκοβαν την αντήχηση και που μπορούσαν να αφαιρεθούν ή να προστεθούν ανάλογα με τις απαιτήσεις της παράστασης.
Δημιουργήθηκαν πρόσθετοι χώροι : ένα χολ υποδοχής των θεατών, καμαρίνια για τους ηθοποιούς. Βάφτηκε ο χώρος και καθαρίστηκε. Μπήκαν πλαστικά δάπεδα και μοκέτες. Καθρέφτες, καναπέδες, καθίσματα. Φτιάχτηκε η εξωτερική πόρτα του κτιρίου, που είχε ρημάξει. Σφραγίστηκαν τα σπασμένα παράθυρα, τόσο μέσα στην αίθουσα του θεάτρου, όσο και στο άλλο κτίριο, για να μη μπαίνουν το κρύο και .οι θόρυβοι του δρόμου.
Νερό για το σφουγγάρισμα δεν υπήρχε. Το κουβαλούσαμε σε μπουκάλια με τα αυτοκίνητα από γειτονικό πάρκο. Οι τουαλέτες, χημικές, τις παίρναμε μόνο όταν είχαμε παράσταση, για τους θεατές μας. Κόστιζε ακριβά η ενοικίασή τους και συχνά όλα τα έσοδά μας πήγαιναν εκεί. Στις πρόβες, κάθε φορά που υπήρχε ανάγκη, τρέχαμε στο ύπαιθρο. Θυμάμαι την χαρά μας, όταν, το 2005, τον Αύγουστο, φτιάχτηκαν στον ημιώροφο του κτιρίου κανονικές τουαλέτες, μέσα σε 2 μέρες. Όχι για μας. Για τους ξένους εικαστικούς καλλιτέχνες που θα συμμετείχαν στο Πεδίο Δράσης Κόδρα, εκδήλωση που γίνεται μια φορά τον χρόνο και κρατά είκοσι μέρες όλο κι όλο.
Ζήσαμε το Κόδρα σε όλες τις εποχές του. Παλέψαμε με το κρύο, με τους αγέρηδες και με τις ξυλόσομπες. Παλέψαμε με τις βροχές, με την υγρασία που ανέβαινε από τη γη στο τσιμεντένιο πάτωμα και με τους ποντικούς. Παλέψαμε με την ερημιά. Χαρήκαμε την άνοιξη και δροσιστήκαμε το καλοκαίρι. Μυρίσαμε το φθινόπωρο και αγγίξαμε το χιόνι. Είχαμε πάντα για τους θεατές μας κρασί και εδέσματα. Ένα βράδυ μετά την παράσταση, κουβαλήσαμε όλοι μαζί, ηθοποιοί και θεατές, τα ξύλα για τις σόμπες. Ένα άλλο βράδυ το ξενυχτήσαμε χορεύοντας. Εφαρμόσαμε, από κοινού με την Λύκη Βυθού, την δωρεάν είσοδο στις παραστάσεις μας και το κουτί στην έξοδο για όσους επιθυμούσαν να μας ενισχύσουν [δες την υπο-ενότητα ΔΩΡΕΑΝ ΕΙΣΟΔΟΣ]. Ανοίξαμε τον χώρο σε ομάδες που δεν είχαν ούτε χώρο ούτε χρήματα για να πάνε κάπου να παίξουν.
Το θέατρό μας διέθετε 50 θέσεις. Δεν ήταν εύκολο να γεμίσουν. Δεν ήταν εύκολο να μετακινηθεί ο θεσσαλονικιός θεατής από το κέντρο της πόλης στην ανατολική της άκρη, και να έρθει σ’ αυτή την ερημιά, μες στα σκοτάδια και με τα αδέσποτα σκυλιά να τον παίρνουν στο κατόπι. Κι όμως πολλές φορές δημιουργόταν αδιαχώρητο. Οι 50 θέσεις δεν επαρκούσαν. Οι θεατές παρακολουθούσαν όρθιοι, ή καθισμένοι κάτω στο τσιμέντο, ή από τις κουίντες, στριμωγμένοι ο ένας πάνω στον άλλο. Θυμάμαι στην Φόνισσα κάθονταν ακόμη και μέσα στα νερά που ξέφευγαν από την στέρνα του σκηνικού, σε απόσταση αναπνοής από τους ηθοποιούς. Στην Τρικυμία, που την τελευταία παράστασή της τίμησε με την παρουσία του και ο Αρραμπάλ, γινόταν πάλι πατείς με πατώ σε. Το ίδιο και στο Scabrio 2, καθώς και στις παραστάσεις των άλλων σχημάτων που φιλοξενήσαμε.
Νομίζω μπορούμε να το πούμε με απόλυτη σιγουριά : αυτός ο χώρος, αν έγινε χώρος θεατρικός, έγινε χάρη στις προσπάθειες των μελών της ομάδας Angelus Novus. Αν έγινε γνωστός, έγινε γνωστός χάρη στις παραστάσεις αυτής της ίδιας ομάδας. Ο χώρος αυτός υπάρχει από τον ιδρώτα μας και από την ψυχή μας. Κι αυτό, τώρα που για μας ο χώρος αυτός έχει πια χαθεί, δεν μπορεί κανείς να μας το πάρει, ούτε να το φαλκιδεύσει. Ευχαριστούμε και από εδώ όσους μας βοήθησαν όλα τα δύσκολα αλλά και μαγικά χρόνια που ζήσαμε στο Κόδρα. 2002-2007.
| Ο Πολιτισμός ενός Πολ. Οργανισμού |
Ποια ήταν η πολιτική του Πολιτιστικού Οργανισμού Δήμου Καλαμαριάς απέναντι στο Στούντιο Κοιτώνες και την ομάδα Angelus Novus που το διαχειριζόταν; Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε δύο περιόδους : πριν και μετά το 2006.
Μέχρι το 2006, υπήρχε μια σχετική αδιαφορία, ίσως γιατί δεν πολυπίστευαν ότι θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε σε σταθερή βάση τον ξερότοπο. Εμείς καταθέταμε αιτήσεις για μια πιο επίσημη συνεργασία με τον Δήμο Καλαμαριάς, καταθέταμε προτάσεις για την βελτίωση των κοιτώνων, αλλά επίσημη γραπτή απάντηση δεν πήραμε ποτέ, ούτε και ποτέ έκανε κάτι ο Πολιτιστικός Οργανισμός που θα καλυτέρευε τις επικρατούσες συνθήκες. [δες την υπο-ενότητα ΑΙΤΗΣΕΙΣ…]
Η όποια δράση του σε σχέση με τον συγκεκριμένο χώρο αφορούσε, κατ’ αποκλειστικότητα σχεδόν, τις εικαστικές εκδηλώσεις που γίνονται σε όλο το Κόδρα κάθε Σεπτέμβριο (Παρά θιν’ αλός – Πεδίο Δράσης Κόδρα). Τότε το Στούντιο, όπως και το υπόλοιπο κτίριο των κοιτώνων, καταλαμβάνεται από εκθέσεις ζωγραφικής, φωτογραφίας, βίντεο, κλπ., εμείς σταματούμε κάθε δραστηριότητα και τα πράγματά μας κινδυνεύουν να κλαπούν, να φθαρούν ή να καταστραφούν, μια που ο χώρος φυλάσσεται ελλιπώς και δεν επιτηρούνται οι επεμβάσεις που κάνουν σ’ αυτόν οι εικαστικοί καλλιτέχνες. Μία χρονιά, το 2005, καταφέραμε να ενταχθούμε σ’ αυτές τις εκδηλώσεις και να τον διατηρήσουμε ανέπαφο. Το αντίτιμο : πρόβες ανοιχτές σε όσους έρχονταν να δουν τις εκθέσεις [δες ενότητα ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ, υπο-ενότητα Οράτιος – Mauser].
Ωστόσο κι αυτή η πρώτη περίοδος δεν ήταν εντελώς ανέφελη. Ήδη από τον Νεκρόδειπνο εκδηλώθηκε ο πολιτισμός του Πολιτιστικού αυτού Οργανισμού υπό μορφή λογοκρισίας. Είχε διαρρεύσει -δεν ξέρω πώς-, ότι η παράσταση περιλάμβανε σκηνές με γυμνό. Ήμασταν λίγες μόνο μέρες πριν την πρεμιέρα. Είχαν ήδη σταλεί ανακοινώσεις στον τύπο, προσκλήσεις, είχε γίνει η αφισοκόλληση, η σχετική διαφήμιση, κλπ. Με ειδοποιεί ο κατά τα άλλα προοδευτικός καλλιτεχνικός διευθυντής του επίσης προοδευτικού, ως λέγεται, Οργανισμού, πως πρέπει να ματαιώσω την παράσταση εξ αιτίας αυτών των επίμαχων σκηνών που κινδύνευαν να προσβάλουν τα χρηστά ήθη και να αμαυρώσουν την άσπιλη φήμη του Οργανισμού. Με τα πολλά, δέχομαι να παραστεί σε μία πρόβα και να αποφανθεί ο ίδιος αν πρέπει ή δεν πρέπει να γίνει η παράσταση. Για καλή μας τύχη σ’ εκείνη την πρόβα παρίστατο και ο Δημήτρης Μαρωνίτης που αγνοούσε παντελώς τι διακυβευόταν και που συμμετείχε διπλά στο εγχείρημά μας, ως μεταφραστής και ως ηθοποιός-αφηγητής από μαγνητοφώνου. Ο ενθουσιασμός του από το αποτέλεσμα ήταν τέτοιος που, σε συνδυασμό και με το κύρος του, καταντούσε απαγορευτικός προς οποιαδήποτε απαγόρευση του ανεβάσματος της παράστασης. Ο Νεκρόδειπνος ανεβαίνει στην ώρα του, με την συμφωνία το όνομα του Πολιτιστικού Οργανισμού να μην αναφερθεί πουθενά, ούτε καν στις ευχαριστίες. Η ποιότητα της δουλειάς μας και η επιτυχία μας τους έκαναν να αναθεωρήσουν και να ζητήσουν οι ίδιοι να γίνεται μνεία στον Οργανισμό στα προγράμματα των επόμενων παραστάσεών μας, όπερ και εγένετο. Ακολουθεί μία περίοδος χάριτος, θα λέγαμε, που μεταφράζεται με την σχετική ή και ολοκληρωτική αδιαφορία του Οργανισμού απέναντί μας.
Η κατάσταση αλλάζει αρχές του 2006. Ξαφνικά, θυμούνται ότι υπάρχει θέατρο στο Κόδρα. Είναι άραγε τυχαίο που μια υπάλληλος του Πολιτιστικού Οργανισμού έχει ερασιτεχνική ομάδα και εποφθαλμιά εμφανώς τον συγκεκριμένο χώρο για τις δικές της παραστάσεις;
Με καλούν σε συνάντηση κορυφής. Παρευρίσκονται δυο πολιτικάντηδες του διοικητικού συμβουλίου (ένας με μουστάκια και μία άνευ), η προαναφερθείσα υπάλληλος, ο καλλιτεχνικός –και μάλλον διακοσμητικός- διευθυντής του Οργανισμού. Αφού οι πολιτικάντηδες με κατηγορήσουν ότι δεν τους ενημερώνω για τις παραστάσεις που λαμβάνουν χώρα στους Κοιτώνες, παρόλο που ποτέ δεν παρέλειψα και να τους προσκαλώ σε όλες τις εκδηλώσεις μας και να τους τις γνωστοποιώ δια του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μου ανακοινώνουν ότι πρέπει οπωσδήποτε να μπει σφήνα στον προγραμματισμό που είχα καταθέσει, η παράσταση που ετοίμαζε η υπάλληλος-σκηνοθέτις (η οποία έχει μία απίστευτη ικανότητα να διχάζεται και να τριχάζεται, μια που άλλοτε, όπως δεν ξεχνούσε να διευκρινίσει, μιλούσε ως υπάλληλος του Πολιτιστικού Οργανισμού, άλλοτε ως σκηνοθέτις και άλλοτε ως ο εαυτός της!!!).
Οι παρευρισκόμενοι με διαβεβαίωσαν πως η συνύπαρξη αυτή θα ήταν προσωρινή, πως θα έψαχναν για μια καλύτερη λύση από του χρόνου, πως θα αναλάμβαναν να κάνουν και κάποιες εργασίες στον χώρο, μια που επιθυμούσαν οι παραστάσεις μας να τεθούν υπό την αιγίδα του Πολιτιστικού Οργανισμού, και πως θα αγόραζαν λάμπες για τους προβολείς. Τις λάμπες τις περιμένω ακόμα. Την αιγίδα ποτέ δεν την είδα, εκτός και αν εννοούσαν αιγίδα τον ψυχολογικό πόλεμο στον οποίο επιδόθηκαν και την διγλωσσία που χρησιμοποίησαν. Όσο για τις εργασίες –όταν αποφάσισαν να τις κάνουν- τις έζησα με πόνο ψυχής.
Εκείνη την εποχή ανεβάζω την Φόνισσα, που σημειώνει τεράστια επιτυχία. Το Στούντιο γεμίζει κόσμο, ακουγόμαστε παραέξω, οι Κοιτώνες γίνονται ένα σημείο αναφοράς. Φεύγουμε περιοδεία στην Κρήτη και στη συνέχεια στην Αθήνα, από τα μέσα Αυγούστου μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου. Στις 17 Σεπτεμβρίου, η φίλη και συνεργάτις Ιωάννα Μαμακούκα, που πήγε στο Κόδρα να δει τις εκθέσεις του Πεδίου Δράσης, με ειδοποιεί ότι όλα τα πράγματά μας είναι πεταμένα έξω, πίσω από το κτίριο των κοιτώνων, εκτεθειμένα στις διαθέσεις του καιρού και των ανθρώπων.
Ο Πολιτιστικός Οργανισμός είχε δράσει για άλλη μια φορά και είχε δείξει τον πολιτισμό του. Παρόλο που διέθεταν αντικλείδια γιατί τους τα είχα δώσει, μπούκαραν στο χώρο σπάζοντας τις κλειδαριές και τον «καθάρισαν» ολοσχερώς. Μέσα έμεινε μόνο ό,τι ήταν χρήσιμο και στους ίδιους : οι προβολείς και η εξέδρα.
Με την επιστροφή μας από την περιοδεία, διαπίστωσα ιδίοις όμμασι την καταστροφή και απηύθυνα μία επιστολή διαμαρτυρίας τόσο στους ιθύνοντες του Πολιτιστικού Οργανισμού, όσο και στον ίδιο τον Δήμαρχο Καλαμαριάς που ευαισθητοποιήθηκε και τους επέπληξε για την απαράδεκτη συμπεριφορά τους. [δες την υπο-ενότητα ΑΙΤΗΣΕΙΣ…] Πολλά από τα πράγματά μας ωστόσο είχαν χαθεί ή υποστεί σημαντικές φθορές και δεν έγινε καμιά προσπάθεια αναπλήρωσής τους από τον Οργανισμό, ούτε μας δόθηκε αποζημίωση.
Μια συγγνώμη μου είπαν κι αυτή με το ζόρι, την ίδια στιγμή που μου ανακοίνωναν ότι στο εξής θα αναλάβουν οι ίδιοι τον έλεγχο του Στούντιο εξ ολοκλήρου. Τους ζήτησα με γραπτή αίτηση να συνεχίσω να διαχειρίζομαι τον χώρο αφιλοκερδώς. [δες την υπο-ενότητα ΑΙΤΗΣΕΙΣ…] Η απάντησή τους, προφορική και επομένως ανεπίσημη, δεν ήταν καθόλου σαφής. Μου είπαν ότι την διαχείριση θα έχει εφεξής ο Πολιτιστικός Οργανισμός, ότι δεν έπρεπε να ανησυχώ, ότι θα εξακολουθήσω να παρουσιάζω απρόσκοπτα τη δουλειά μου στους κοιτώνες και όταν τους ζήτησα γραπτά εχέγγυα για όλα αυτά, μου απάντησαν πως η δουλειά μου είναι το καλύτερο εχέγγυο.
Καταθέτω τον προγραμματισμό για την περίοδο 2006-7 [δες την υπο-ενότητα ΑΙΤΗΣΕΙΣ…], αφού πρώτα ρωτώ την υπάλληλο-σκηνοθέτιδα εάν προτίθεται να ανεβάσει πάλι κάποιο έργο στο Στούντιο και πότε. Μου απάντησε ότι δεν ήξερε. Με κάποιες αλλαγές, που έγιναν γιατί η ομάδα μας έπρεπε να παίξει στην Αθήνα, καταφέραμε να τηρήσουμε το πρόγραμμα στις γενικές γραμμές του μέχρι τον Φεβρουάριο. Η υπάλληλος-σκηνοθέτις με το έμπα της άνοιξης αφυπνίζεται και αποφασίζει να ανεβάσει την παράστασή της τον Απρίλιο, αλλά έχει ανάγκη να κάνει πρόβες στον χώρο από τον Μάρτιο, καθώς λέει. Πάλι συναντήσεις κορυφής, όπου μου εμφανίζουν ως υπεύθυνη του χώρου μία κυρία που έβλεπα για πρώτη φορά και με την οποία θα έπρεπε στο εξής να συνενοούμαι.
Είναι για μένα πλέον φανερό πως το πραγματικό κουμάντο το κάνει η υπάλληλος-σκηνοθέτις, η οποία –ειρήσθω εν παρόδω- φροντίζει να μην είναι πλέον παρούσα στις συναντήσεις μου με τους διάφορους υπεύθυνους του Πολιτιστικού Οργανισμού. Χρειάζεται να πω πως ο προγραμματισμός μας που είχε κατατεθεί και πρωτοκολληθεί προ μηνών, που κανείς δεν τον είχε αμφισβητήσει ή αναιρέσει με επίσημο έγγραφο, πήγε κατά διαόλου; Τα θεατρικά βραδινά σταμάτησαν. Οι μουσικές βραδιές, που θα τις εγκαινιάζαμε το 2007, δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ. Παρά την μεγάλη τους επιτυχία, η Τρικυμία, το Νεκρό Σπίτι, Η γενιά μας, δεν επαναλήφθηκαν όπως είχε προβλεφτεί. Οι Ηρακλείδαι πήγαν για το 2008. Ευτυχώς καταφέραμε να ανεβάσουμε το Στα Άκρα και κάτω απο δυσμενέστατες συνθήκες και τεταμένη ατμόσφαιρα το Scabrio 2, για το οποίο είχαμε επιχορηγηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και έπρεπε οπωσδήποτε να το παρουσιάσουμε μέχρι τα τέλη Μαίου.
Δεν μπορώ να αποσιωπήσω τις επεμβάσεις που έκανε ο Πολιτιστικός Οργανισμός στο Στούντιο, κατ’ εντολή υποθέτω της υπαλλήλου και εν όψει της παράστασής της, με στόχο να αντικατασταθεί ο δικός μας εξοπλισμός και να καταστεί έτσι καθαρό ότι οι Κοιτώνες τους ανήκουν πλέον ολοκληρωτικά. Αυτές οι επεμβάσεις μαρτυρούν την κακή σχέση της εν λόγω υπαλλήλου και του Πολιτιστικού Οργανισμού με ό,τι λέγεται θεατρικός χώρος και θέατρο, καθώς επίσης και την άγνοια που τους διέπει όσον αφορά στις δυνατότητες και στις απαιτήσεις του συγκεκριμένου χώρου. Επισημαίνω δύο ατοπήματα: 1). τοποθέτησαν τα ηχεία στις μπροστινές κολώνες της σκηνής, πολύ κοντά στους θεατές, σα να είχαν να κάνουν με αίθουσα 200 και πλέον θεατών. 2) έκλεισαν την σκηνή από τις τρεις πλευρές της με κάθετες αμετακίνητες κουίντες από μαύρο πανί και ταυτόχρονα έβαψαν όλο τον χώρο μαύρο, με αποτέλεσμα το σίγουρο ψυχοπλάκωμα του θεατή.
Όταν ανεβάζω το Scabrio 2, την ευθύνη για τον προγραμματισμό την έχει πια ο Πολιτιστικός Οργανισμός. Με δική τους έγκριση παίξαμε από τις 23/05 έως τις 3/06/07. Ήξεραν επομένως πότε παίζαμε. Πώς μπορούμε λοιπόν να εξηγήσουμε ότι στις 2 Ιουνίου προγραμμάτισαν να γίνουν στον απέναντι θάλαμο από τον δικό μας εγκαίνια έκθεσης φωτογραφίας την ίδια ώρα που θα άρχιζε και η παράστασή μας; Μήπως είναι δείγμα για την διαχείριση που οραματίζονται ενός θεατρικού χώρου; Ίδωμεν.
Και το κερασάκι στην τούρτα : Καταθέτω τον προγραμματισμό για την περίοδο 2007-8 [δες την υπο-ενότητα ΑΙΤΗΣΕΙΣ…]. Με καλούν πάλι σε συνάντηση κορυφής, σαφώς με υπολογίζουν. Παρευρίσκονται ο πολιτικάντης με τα μουστάκια, η υπάλληλος-σκηνοθέτις, η ετέρα υπεύθυνη του χώρου κυρία. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής, παρών μέχρι την έλευσή μου στα γραφεία τους, με μια αστεία δικαιολογία αποχωρεί. Η κυρία μού ανακοινώνει ότι δεν είναι δυνατόν να έχω τους Κοιτώνες για τους μήνες που θέλω. Μου παραχωρούν τον Μάρτιο και…τον Ιούνιο, ενώ είχα ζητήσει τον Οκτώβριο-Νοέμβριο, τον Μάρτιο και τον Μάιο με αρχές Ιουνίου. Ο χώρος, μαθαίνω, έχει φοβερή ζήτηση, τον ζητούν μέχρι και ομάδες που έχουν δική τους στέγη στο κέντρο της πόλης!!! Στην πραγματικότητα τον ζητούν μία επαγγελματική ομάδα που όντως έχει δικό της χώρο –και μπορούμε να αναρωτηθούμε γιατί θέλει να παίξει και στο Κόδρα- και δύο ερασιτεχνικές, εκ των οποίων η μία της υπαλλήλου, που έχει κλείσει το Στούντιο τρεις μήνες για πάρτη της. Βεβαίως η προτεραιότητα δίδεται σ’ αυτές τις ομάδες σε βάρος της ομάδας που έστησε κι ανέστησε τον χώρο. Καταλήγουμε να κρατήσω τον Μάρτιο και τον Απρίλιο. Ο πολιτικάντης με τα μουστάκια θίγει τέλος το ακανθώδες θέμα του ενοικίου. Ο Πολιτιστικός Οργανισμός, μου λέει, θα κάνει κι άλλες εργασίες, θα ρίξει χρήματα, θα βάλει κι ένα τεχνικό να επιβλέπει, θα μπει σε έξοδα. Και θέλοντας να δείξει ότι μου επιφυλάσσει μιαν ιδιαίτερη μεταχείριση ως πρωτεργάτη του θεάτρου στο Κόδρα, με ρωτάει ποια τιμή πιστεύω πως πρέπει να ζητήσουν ως ενοίκιο από τις ομάδες που θα παίξουν στους Κοιτώνες. Αρνούμαι βεβαίως να δώσω μια οποιαδήποτε τιμή, θεωρώντας πως αυτό δεν είναι δική μου δουλειά αλλά μάλλον δική τους. Τους ζητώ να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να μην ψάχνουν συνενόχους, και τους ρωτώ ποια είναι η τιμή της αχαριστίας και πόσο πρέπει να πληρώσω ακόμα ο ίδιος. Τους ρωτώ ακόμη αν όντως το εχέγγυο για να παραμείνω στο Κόδρα είναι η δουλειά μου, όπως μου είχαν πει πέρυσι, ή η τσέπη μου, όπως μου λένε φέτος.
Ένα μήνα και κάτι μέρες μετά από αυτή την τελευταία συνάντηση κορυφής, δέχομαι τηλεφώνημα της υπαλλήλου-σκηνοθέτιδος. Με πληροφορεί ότι η ομάδα μου μπορεί να έχει τους Κοιτώνες τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, χωρίς να πληρώσει ενοίκιο. Όταν την ρωτώ γιατί αυτή η ειδική μεταχείριση απέναντί μας, μου απαντά όλο νόημα: γιατί είσαι αυτός που είσαι. Ελπίζω, της λέω, να τα έχετε τώρα καλά με την συνείδησή σας. Μου ανταπαντάει πως τα πράγματα εξελίσσονται. Συμπεραίνω πως γι’ αυτήν εξέλιξη σημαίνει οδοστρωτήρας μετά μερικών πρόχειρων μπαλωμάτων επί του οδοστρώματος σε περίπτωση καθιζήσεως! Κλείνω όσο πιο ευγενικά μπορώ το τηλέφωνο. Έπεται λοιπόν συνέχεια…
| Δωρεάν είσοδος |
Από το 2005, εφαρμόσαμε, από κοινού με την Λύκη Βυθού, την Δωρεάν Είσοδο στις παραστάσεις μας. Την απόφασή μας αυτή την επικύρωνε και ένα κείμενο που συνυπογράφαμε οι δύο ομάδες, ένα είδος μανιφέστου που είχαμε αφισοκολλήσει στο χολ των Κοιτώνων και που για έξι μήνες διαβάζαμε πριν από κάθε εκδήλωσή μας και μοιράζαμε φωτοτυπωμένο στους θεατές μας. Ο Παύλος Δανελάτος ήταν ο συντάκτης αυτού του κειμένου. Ας το ξαναδιαβάσουμε:
Μια νέα πρόταση για το θέατρο στη Θεσσαλονίκη (δυστυχώς)
Προς κάθε εναπομείναντα ενδιαφερόμενο για το θέατρο στη Θεσσαλονίκη και την ελληνική επικράτεια (γιατί όχι;)
Τα θέατρα Λύκη Βυθού και Angelus Novus μετά από ώριμη σκέψη και χρόνια μοναξιάς και δημιουργίας σε υγρά υπόγεια (που είναι γνωστό πλέον ότι δροσίζουν τον πειραματισμό και διατηρούν τη θεατρική τέχνη σε σωστή θερμοκρασία ψύξης) αποφάσισαν και ανακοινώνουν τα εξής :
- Tο παγκόσμιο θέατρο (άρα και το Ελληνικό, το της Θεσσαλονίκης, της επαρχίας, γιατί να το κρύβουμε άλλωστε) υποφέρει από σοβαρά οικονομικά προβλήματα.
- Δεύτερον το παραπάνω (1) σημαίνει ότι η τέχνη του θεάτρου κινδυνεύει σήμερα να καταντήσει σαν κουπόνι σουπερμάρκετ, π.χ. «στις τρεις παραστάσεις, μία δώρο», , «αν έρθετε με τη σύζυγο, η ερωμένη μπαίνει δωρεάν» κλπ. Γιατί θεατές δεν υπάρχουν με τον τρόπο που
γνωρίζαμε οι λίγο ή πολύ παλιοί. Καθότι μάλιστα στη Θεσσαλονίκη δεν διαθέτουμε σταρ τηλεοπτικούς να τους εξαργυρώσουμε στο σανίδι και οικονομικά οι καιροί είναι δύσκολοι και κατά τα φαινόμενα θα παραμείνουν, το θέατρο του δικού μας βεληνεκούς καταντά ρωμαϊκή
πολυτέλεια και για μας και για τους λίγους θεατές μας. - Η κρατική βοήθεια είναι πλέον σπάνια και απ’ ό,τι γνωρίζουμε δεν έχει τιμαριθμική αναπροσαρμογή. Φαίνεται πως το υπουργείο πολιτισμού έχει την αίσθηση ότι οι αμοιβές πέφτουν, τα έξοδα σκηνικών στο θέατρο μειώνονται αντιθέτως με όλα τα άλλα. Μάλλον οι
γκουρού του πολιτισμού έρχονται από σκήτες του Αγίου Όρους και υψίπεδα του Θιβέτ ή αυτοί αντιθέτως με μας έχουν την πολυτέλεια να είναι υπέρμετρα ρομαντικοί. Τέλος πάντων, ούτως η άλλως δεν παίρνουμε πια επιχορήγηση. Ίσως να είναι καλύτερα γιατί και τότε που παίρναμε ήμασταν υποχρεωμένοι να ανεβάζουμε καλές παραστάσεις με χρήματα που δεν έφταναν ούτε για σχολικές.
Άρα χρήματα δεν έχουμε, κοινό δεν έχουμε, πέραση δεν έχουμε τι μας μένει λοιπόν; Αντιθέτως με κάποιους που σηκώθηκαν κι έφυγαν αφήνοντας πίσω τους σκόνες μανιφέστων και υπολείμματα τέχνης μετέωρης, εμείς δηλώνουμε ότι θα συνεχίσουμε σε αυτή την πόλη τον αγώνα με κέφι, χαμόγελο και …ανωτερότητα.
Με βάση λοιπόν τα παραπάνω αποφασίζουμε:
- Οι παραστάσεις μας στο εξής θα έχουν ελεύθερη είσοδο. Αφού ούτως
η άλλως χρήματα δεν βγάζουμε γιατί να έχουμε και άγχος; - Στην έξοδο θα υπάρχει ένα κέρασμα για όλους καθώς κι ένα κουτί όπου οι θεατές θα μπορούν να ρίχνουν ό,τι επιθυμούν προκειμένου να βοηθήσουν εγκατάσταση. Προτείνουμε μάλιστα και τιμολόγιο εξόδου:
- I. αν σας άρεσε η παράσταση, 10-15 ευρώ
- II. έτσι κι έτσι, 5-7 ευρώ
III. καθόλου, στην περίπτωση αυτή προσφέρουμε μία δωρεάν
πρόσκληση για να την ξαναδείτε.
Αγαπητοί φίλοι η τέχνη δεν έχει πίκρα, μερικές φορές η πίκρα αποδίδεται
με τέχνη.
Θέατρο Λύκη Βυθού
Θέατρο Angelus Novus
| Συνέντευξη για τους Κοιτώνες |
Από συνέντευξη του Δαμιανού Κωνσταντινίδη στο περιοδικό ΠΛΑΤΕΙΑ (2006)
«…σημασία –και μάλιστα πολιτική-, έχει το πάθος που μας διακατέχει, που μας σπρώχνει να κάνουμε ακόμη θέατρο σ’ αυτή την πόλη, παρά τις ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες για τις μικρές ομάδες, το ότι επιμένουμε να ορθώνουμε το ανάστημά μας, να μην το βάζουμε κάτω, να αγωνιζόμαστε για ένα θέατρο λιγότερο ή καθόλου εμπορικό, με περισσότερες καλλιτεχνικές απαιτήσεις, με περισσότερη τόλμη και περισσότερες θυσίες, με λιγότερες -υλικές και όχι μόνο- απολαβές, από ένα κρατικό θέατρο, ας πούμε, ή ένα θέατρο αδρά επιχορηγούμενο, ή απλά επιχορηγούμενο, ή ένα σχήμα βεντετών… Εμείς μάλιστα που παρουσιάζουμε την δουλειά μας στο πρώην στρατόπεδο ΚΟΔΡΑ, στην Καλαμαριά, έχω την εντύπωση πως είμαστε η αποκέντρωση της αποκέντρωσης. Κι αυτό όντως είναι μια πολιτική στάση. Ωστόσο δεν θα ήθελα αυτό να θεωρηθεί ως μία δέσμευση για το μέλλον, ούτε ως μία εμμονή, διότι θα κινδυνεύαμε έτσι να μας περάσουν, αν μη τι άλλο, για μαζοχιστές. Υπάρχουμε εκεί που μπορούμε να υπάρξουμε, και για όσο καιρό μπορούμε να υπάρξουμε, μέχρι να μας δοθεί η ευκαιρία να υπάρξουμε κάπου αλλού, καλύτερα, ή μέχρι να μας αφαιρεθεί κάθε δυνατότητα ύπαρξης. Κι αυτό είναι, νομίζω, μια αρκετά τίμια δήλωση, και είναι προτιμότερη από όλες τις ψευτοηρωικές κορώνες που θα σιγούσαν βεβαίως άμα τη εμφανίσει καλύτερης τύχης, όπως τόσο συχνά έχει συμβεί και εξακολουθεί να συμβαίνει…»
| Παραστάσεις που φιλοξενήσαμε |
Παραστάσεις που φιλοξενήσαμε στο Στούντιο Κοιτώνες
-Τάλγκο Μπαρ του Περικλή Κοροβέση, σκηνοθεσία Δημήτρη Αμοριανού, (Μάρτιος 2005)
-Η Ντενίζ με το γυμνό πόδι, των Ντενίζ Αρόν-Σρόπφερ και Ζαν-Ντιέγκο Μαμπρίβ, σε σκηνοθεσία Ντιντιέ Μπαγύ. (Νοέμβριος 2005, σε συνεργασία με το ΓΑΛΛΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ).
-Έλεος της Σάρα Κέην, σκηνοθεσία Σπύρος Γκέλης, Θεατρική ομάδα Βιολογικού, στα πλαίσια της Φοιτητικής Εβδομάδας (14-15/04/2005)
-Ναι, της Μαργαρίτας Καραπάνου, σκηνοθεσία Χρύσα Τσουμάνη, ομάδα Απόντες, στα πλαίσια της Φοιτητικής Εβδομάδας, (24-28/05/06)
-Ηλέκτρα, του Χόφμανσταλ, σκηνοθεσία Γιάννη Λεοντάρη, ομάδα Κανιγκούντα (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2006)
-Το Νεκρό Σπίτι, του Γιάννη Ρίτσου, σκηνοθεσία Απόστολου Αποστολίδη, Θέατρο Λύκη Βυθού (Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2006)
-Performance -η γενιά μας- (7 νέοι ηθοποιοί εκθέτουν το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον τους), πάνω σε μια ιδέα -και υπό την διεύθυνση- του Μιχάλη Φωτόπουλου (Μάρτιος 2007).
-Η Καρδιά του τέλματος, χυδαία και ηρωϊκή επιθεώρηση της εγχωρίου κοινοτοπίας, κείμενα-σκηνοθεσία Νίκου Κουμαριά, ομάδα ΠΑΥΡΟΙΔΕΒΑΚΧΟΙ (Μάιος 2007).
-The Dark Side of a… Fairytale, κείμενα-σκηνοθεσία Χρύσα Τσουμάνη, ομάδα Απόντες (Ιούνιος 2007).