20/03/2012

noizy.gr ηλεκτρονικό περιοδικό

Με ένα ημερολογιακού χαρακτήρα έργο, ο Δαμιανός Κωνσταντινίδης, μεταφραστής και σκηνοθέτης της παράστασης «Είστε όλοι σας καθάρματα», μας συστήνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το γεμάτο συμβολισμούς δημιούργημα του Rodrigo Garcia. Η γραφή του συγκεκριμένου δραματουργού, απέχει από τα συνηθισμένα μονοπάτια του παραδοσιακού θεάτρου και χωρίς περιορισμούς, θέτει ως σκοπό του να αφυπνίσει συνειδήσεις. Με άγρια κείμενα, που συνδυάζουν το χορό με τη μουσική και τον πειραματισμό, αρνείται να υποταχθεί στο πολιτικώς ορθό, ενώ με προκλητικό τρόπο, καλεί το κοινό να συμμετέχει στις καταγγελίες του εναντίον της σύγχρονης κοινωνίας. Και στο συγκεκριμένο έργο λοιπόν, το οποίο είναι γραμμένο το 2002, αντλεί έμπνευση από την πραγματικότητα. Με ένα δυνατό κείμενο και πολλές τολμηρές φράσεις, οι απλές λέξεις γίνονται χαστούκια στο μάγουλο αυτού που τις ξεστομίζει. Στο ημερολόγιο του όμως, ο καθένας έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί όσο ελευθεριάζουσα γλώσσα θέλει και αντέχει.

Παραφράζοντας τη φράση του Δημόκριτου, που ακούγεται και στην παράσταση, ότι «ο αέρας είναι γεμάτος εικόνες», θα πω ότι το κείμενο είναι γεμάτο εικόνες. Τα λόγια των ηθοποιών, μας μεταφέρουν -με σχόλια εύλογα- σε μια πραγματικότητα σκληρή. Άλλωστε, τα βιώματα μας δεν υπάρχουν, υπάρχουν τα σχόλια για να αποδείξουν αυτά που ζήσαμε. Η παιδική αθωότητα χάνεται, οι επιθυμίες εκπνέουν και η αγάπη διαλύεται. Η αφοσίωση είναι εφήμερη, ο έρωτας ένα ψέμα και ο πόνος απλά διαιωνίζεται. Η σκέψη και η πράξη είναι δύο πράγματα διαφορετικά. Η επιμονή όμως, οδηγεί κάπου; Ο έρωτας γιατί αποκαλείται μοναδικό συναίσθημα, αφού επαναλαμβάνεται; Ανακαλύπτοντας τον κόσμο, ανακαλύπτεις και τη σκοτεινή πλευρά του ή μήπως κυρίως αυτήν;

Οι ερμηνείες, εξίσου δυνατές όσο και το κείμενο, σε ακολουθούν και μετά το τέλος της παράστασης. Όταν οι ηθοποιοί «απελευθερώνονται» από τα ρούχα τους επί σκηνής, τα λόγια και οι εκφράσεις τους δεν σου επιτρέπουν να απομακρύνεις τα μάτια σου από τα πρόσωπα τους. Με συγκινητικό τρόπο και χωρίς περιττούς εντυπωσιασμούς, γνωρίζουμε χαρακτήρες εγκλωβισμένους σε προσωπικές φυλακές, με γεγονότα να τους στοιχειώνουν και εμμονές να τους προβληματίζουν. Κοιτώντας θυμωμένα το κοινό, φωνάζουν σχεδόν ότι «το δράμα σου είναι ότι δεν ζεις αυτό που ζω εγώ», γι’ αυτό το λόγο και κανείς πλέον δεν καταλαβαίνει πόσο σκληρός και άδικος γίνεται. Με θρησκευτικές αναφορές και πολιτικά σχόλια «καταδικάζουν τη σιωπή» και φωτογραφίζουν την αγάπη και το σεβασμό. Με υποβόσκοντες συμβολισμούς, κάθε ένας από αυτούς εκτίθεται στη βιτρίνα ενός κρεοπωλείου ως σφαγμένο ζώο και ασφυκτιά όταν τον περιορίζουν.

Η σκηνή, φωτεινή σε όλη τη διάρκεια της παράστασης, αποκαλύπτει τα πάντα. Όταν όμως, τα φώτα σταδιακά θα σβήσουν, αυτό δεν θα σηματοδοτήσει μόνο το τέλος της παράστασης …«Αύριο, θα είναι μια άλλη μέρα;»

Σοφία Μαρτιγοπούλου

Αγγελιοφόρος (εφημερίδα σε ηλεκτρονική μορφή) 23/03/2012

(...) Σε εντελώς αντίθετο κλίμα κινήθηκε στο Θέατρο «Όρα», η παράσταση «Είστε ΄Ολοι σας Καθάρματα» πάνω στο σκληρό, παραληρηματικό, εξομολογητικό και βερμπαλιστικό κείμενο του Ροντρίγκο Γκαρσία, σε διασκευή και σκηνοθεσία Δαμιανού Κωνσταντινίδη. Η σκηνοθεσία επιβλήθηκε με τα πάμπολλα ευρήματά της, ανέδειξε το μαύρο χιούμορ του έργου και δανειζόμενη στοιχεία του θεάτρου της σκληρότητας επέβαλε μια σκηνική ένταση απόλυτα ταιριαστή με το κατάψυχρο σκηνικό σφαγείου του Απόστολου Αποστολίδη. Τα χαστούκια έπεσαν βροχή, αλλά το ίδιο και τα φιλιά. Ψυχρό και θερμό, λοιπόν, όπως συμβαίνει και στις ζωές μας, και αξιέπαινοι οι τέσσερεις ηθοποιοί (Κολτσιδοπούλου, Παπαϊωάννου, Ράμμος, Φουρλής) που υποστήριξαν με δύναμη μια τόσο απαιτητική σωματικά σκηνοθετική γραμμή.

Αχιλλέας Ψαλτόπουλος

 mousikovagoni.wordpress.com (χωρίς ημερομηνία)

 “Είστε όλοι σας καθάρματα”

…θα μπορούσε να είναι η κραυγή απόγνωσης ενός νέου που είδε τα όνειρά του να γίνονται στάχτη, ενός απολυμένου που έχει δώσει τη ψυχή του για την κωλοδουλειά, ενός πιτσιρικά που η ομάδα του έφαγε 4 γκολ ή ενός συντρόφου που εγκαταλείπει το όνειρο της παρέας αφού αυτό αλλοτριώθηκε στο πέρασμα του χρόνου…

Κι όμως είναι απλά ο τίτλος μιας παράστασης, η οποία περιλαμβάνει αυτές και δεκάδες άλλες καταστάσεις στις οποίες ο άνθρωπος νιώθει οργή, παράλυση, απόγνωση και εγκατάλειψη.

Τα μηνύματα της παράστασης είναι κοινότυπα αλλά δίνονται με τόσο ωμό τρόπο που είναι αδύνατο να σταθείς αδιάφορα απέναντί τους. Η εναλλαγή φιλιών-χαστουκιών ξαφνιάζει αλλά περιγράφει άμεσα και χωρίς λόγια την ίδια τη ζωή, τις εναλλαγές της. Αυτό όμως που κάνει την παράσταση αυτή να ξεχωρίζει είναι η αμεσότητα των συναισθημάτων. Ο θεατής νιώθει γυμνός απέναντι στους ηθοποιούς και στους υπόλοιπους θεατές, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι αποκαλύπτεται συναισθηματικά στον ίδιο του τον εαυτό.

 Η παράσταση της ομάδας Angelus Novus μας συστήνει τον τρόπο σκέψης και τη φιλοσοφία ζωής του αργεντινού συγγραφέα, σκηνοθέτη και σκηνογράφου Rodrigo Garcia.
Θοδωρής Γρηγοράτος

 

Ένα σφαγείο σκληρό, όχι όμως αρκετά σκληρό

Δημοσιεύτηκε:Κυριακή, 22 Απριλίου 2012 | ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

του Σάββα Πατσαλίδη

spats@enl.auth.gr

Είναι πολύ ιδιόμορφη περίπτωση ο συγγραφέας, σκηνογράφος και σκηνοθέτης Rodrigo Garcia (1964). Το θέατρό του αρχίζει σαν μια πολύ προσωπική κατάθεση, εμπνευσμένη από τις αργεντίνικες φαβέλες όπου μεγάλωσε, και σταδιακά καταλήγει να μας αφορά αλλά και να μας διχάζει όλους. Ο Γκαρσία δεν είναι από τους καλλιτέχνες που περνούν απαρατήρητοι. Τα «έργα» του (αν μπορούμε να τα ονομάσουμε έτσι) εκνευρίζουν, προκαλούν, σαστίζουν. Πρόκειται για δοκιμασίες που δια(σχίζουν) είδη, χρονολογίες, κείμενα, υποκριτικές σχολές, αποδεκτές απόψεις, ιερά και όσια. Γραφή άτακτη, αυθάδης, τελετουργική, σωματική και απρόβλεπτη, γεμάτη ήχους, ποίηση (ναι, υπάρχει κι αυτό) και αναθυμιάσεις των πεζοδρομίων. Θες δε θες την τρως στη μούρη (in yer face theatre). Κάποιοι θα αποχωρήσουν, κάποιοι θα εκνευριστούν, κάποιοι θα του επιτεθούν, θα του πετάξουν μπουκάλια, θα τον καθυβρίσουν (τα είδα όλα αυτά να συμβαίνουν). Δε συμφωνώ, όμως καταλαβαίνω όλον αυτό τον κόσμο που αντιδρά έτσι. Δε χωνεύονται εύκολα αυτά που λέει και, κυρίως, αυτά που δείχνει στο θέατρό του. Ωμός νατουραλισμός. Ή μάλλον, θα έλεγα με μεταδραματικούς όρους, ωμός υπερνατουραλισμός, απλωμένος σε όλο το εύρος της σκηνής (και ενίοτε της πλατείας). Κι όποιος αντέξει.

Ακραία ποιητική

Ο Γκαρσία δεν ακολουθεί εφησυχαστικούς κανόνες γραμμικής γραφής. Αφήνει την ίδια τη σκηνή και αυτούς που την κατοικούν να «γράψουν» το θέαμα. Υπ’ αυτήν την έννοια, δε μιλάμε για δράμα αλλά για γεγονός που εισβάλλει διαλυτικά στο οπτικό πεδίο του δέκτη και τον αναστατώνει, προσφέροντάς του έναν κόσμο αδίσταχτο, απόλυτο στη γύμνια της οργής και της παροντικότητάς του. Ολα εδώ και τώρα. Απροστάτευτα. Πέρα από τη σημειωτική και τα καλοβολεμένα και βολευτικά σημαίνοντα και σημαινόμενά της. Πουθενά κάποιο δίχτυ ασφαλείας, κάποια εγγύηση. Ολα εκτεθειμένα στο ενδεχόμενο της άγριας κατανάλωσης και του διαμελισμού τους: λέξεις, σώματα, προϊόντα, τα ίδια τα κείμενα, οι εικόνες, τα αποφθέγματα, και, βεβαίως, ο θεατής, κυρίως αυτός. Ενα αχαρτογράφητο σύμπαν χωρίς Θεό, αφημένο στη μοίρα του, στα χέρια των πολυεθνικών, των πολιτικών, των ρουφιάνων, των κανίβαλων, των καθαρμάτων. Ενας κόσμος με μπερδεμένους τους θύτες και τα θύματα. Ενας κόσμος που κάνει διαρκώς κύκλους γύρω από τον εαυτό του, ανανεώνοντας αενάως την ίδια την κόλασή του.

Ξόδεψα χρόνο περιγράφοντας εδώ τη θεατρική ποιητική του Γκαρσία, γιατί τη βρίσκω πολύ ιδιαίτερη. Δεν το κρύβω ότι πολλές φορές με ξεβόλεψε, με προκάλεσε να διερωτηθώ για τα όρια της σκηνής και της ζωής. Είναι μια ποιητική που διαρκώς δοκιμάζει την ιδεολογία και την αισθητική του κάθε δέκτη. Μια σκηνική γραφή που δε ζητά να την κατανοήσουμε, αλλά να τη βιώσουμε. Δεν υπεισέρχεται, δηλαδή, στη λογική της ερμηνευτικής αισθητικής. Που σημαίνει ότι δεν προκαλεί τη λειτουργία της μνήμης. Δεν μπορούμε να την εκλογικεύσουμε ή να την ταξινομήσουμε εκ των υστέρων. Σίγουρα δεν ακυρώνει την ανάγνωση εκείνων που την προσεγγίζουν με όρους δραματικού θεάτρου. Πιστεύω όμως ότι, ακριβώς επειδή πρόκειται για μια πολύ ξεχωριστή γραφή, απαιτεί και ιδιαίτερη σκηνοθεσία, όπως και πολύ ιδιαίτερο, θα τολμούσα να πω, απόλυτα ακραίο παίξιμο.

Σκηνοθεσία καλή μεν, εντός ορίων δε

Δεν ήταν άσχημη η περφόρμανς «Είστε όλοι σας καθάρματα», που είδαμε στο ανανεωμένο θέατρο «Ορα», σε σκηνοθεσία Δαμιανού Κωνσταντινίδη. Ηταν μια καλοδουλεμένη, καθαρή και δεμένη πρόταση, που διάβασε προσεκτικά το κείμενο και σεβάστηκε τις οδηγίες του. Δεν ξέρω, όμως, αν αυτό αρκεί. Παρακολουθώντας με προσοχή τις επιλογές του Δ. Κωνσταντινίδη, αισθάνθηκα πως δεν είχαν την οριακή διάσταση που πιστεύω πως ζητά το θέατρο του Γκαρσία, ακόμη και με ένα κείμενο σαν κι αυτό, που επιφανειακά ναι μεν φαντάζει πολύ ήπιο, ωστόσο κρύβει υλικό για εξόρυξη, υλικό αρκετά εκρηκτικό για να ξαφνιάσει, να προκαλέσει, να εκνευρίσει. Και δεν το κρύβω πως κάτι τέτοιο περίμενα να δω στη σκηνή του «Ορα»: τον Γκαρσία που γνωρίζω μέσα από τις δουλειές που τον καθιέρωσαν. Αντ’ αυτού, είδα έναν πολύ πιο ποιητικό, τρυφερό, διόλου ασεβή καλλιτέχνη. Δεν μπορώ να πω ότι απογοητεύτηκα. Χάρηκα αυτό που είδα. Η σκηνοθετική ματιά ήξερε πολύ καλά τι ήθελε να πετύχει στη σκηνή και το πέτυχε. Απλά, το ξαναλέω, ενδόμυχα περίμενα μια πιο αποδομητική ανάγνωση. Ενα πιο άτακτο σκηνικό σύμπαν, απρόβλεπτο, ανίερο, αχαρτογράφητο και σκληρό. Ούτε μεταφορές ούτε υπαινιγμούς. Κατευθείαν στο κέντρο, εκεί που πονάει. Περίμενα μια σκηνοθεσία ανυπόφορη, τραχιά, επικίνδυνη, για να γίνει έτσι το έργο γεγονός (κι όχι εικόνα), δηλαδή να γίνει το απόλυτο σφαγείο, εκεί όπου τεμαχίζονται σώματα, όνειρα, ιδέες, αλλά και κείμενα, αφηγήσεις, αφετηρίες και τερματικά. Το σφαγείο-φυλακή, το σφαγείο-οικογένεια, το σφαγείο-καθημερινότητα. Πιστεύω πως η περφόρμανς θα κέρδιζε εάν άφηνε την υλικότητά της να διαχυθεί προς όλες τις κατευθύνσεις.

Σάββας Πατσαλίδης

ΦΙΛΜ ΝΟΥΑΡ, τεύχος 27, 22 Μαρτίου 2012

ΘΕΑΤΡΟ «ΟΡΑ» Παραλήρημα ζωής με φιλιά και χαστούκια

«Θα γνωρίσεις κόσμο, κάθαρμα, θα γνωρίσεις κόσμο Θα γνωρίσεις κόσμο, θα βυζάξεις μοναξιά Θα γνωρίσεις κόσμο, θα ρουφήξεις εκνευρισμό Θα γνωρίσεις κόσμο, θα βυζάξεις αναστάτωση Θα γνωρίσεις κόσμο, θα ρουφήξεις αδημονία Θα γνωρίσεις κόσμο, θα βυζάξεις ανησυχία Θα γνωρίσεις κόσμο, θα πιεις τρόμο Θα γνωρίσεις κόσμο, θα φας άγχος Θα γνωρίσεις κόσμο, θα βυζάξεις θλίψη Θα γνωρίσεις κόσμο, θα ρουφήξεις στενοχώρια Θα γνωρίσεις κόσμο θα καταπιείς λύπη Θα γνωρίσεις κόσμο, θα πιεις δυσφορία Θα γνωρίσεις κόσμο, θα βυζάξεις γάλα πικρό Θα γνωρίσεις κόσμο, θα φας σκατά, κάθαρμα»…

Η γλώσσα του Ροντρίγκο Γκαρσία είναι τολμηρή. «Κόβει» σαν μαχαίρι. Αυτή διαπνέει και το έργο του Είστε όλοι σας καθάρματα, το οποίο παρουσιάζει σε πανελλήνια πρώτη η ομάδα Angelus Novus στο υπόγειο του Θεάτρου ΌΡΑ. Ο λόγος παραληρηματικός, γεμάτος με θραύσματα γεγονότων και μονολόγους ημερολογιακού χαρακτήρα, λόγος άκρως πολιτικός εντέλει, απογυμνώνει τις ανθρώπινες σχέσεις και τα κοινωνικά στερεότυπα.

Αυτό το εξαιρετικό κείμενο ζωντανεύει χάρη σε μια αξιολογότατη ομάδα και σε μια δυναμική σκηνοθεσία. Τέσσερα νέα παιδιά –Δέσποινα Κολτσιδοπούλου, Παναγιώτης Παπαϊωάννου, Νίκος Ράμμος, Δημήτρης Φουρλής- γεμίζουν με σπιρτάδα έναν χώρο αφαιρετικό, που αποτελείται μόνο από ένα άσπρο δάπεδο, δύο κυλίνδρους με μεμβράνη περιτυλίγματος (με την οποία «ντύνονται» οι ηθοποιοί), κρίκους κρεμασμένους από το ταβάνι (που παραπέμπουν σε τσιγκέλια κρεοπωλείου). Στιγμές-στιγμές οι τέσσερίς τους δημιουργούν ένα πολυφωνικό σύνολο, ενώ καθ’ όλη την διάρκεια του έργου εναλλάσσουν τα φιλιά με τα χαστούκια και τα μοιράζουν και στο κοινό όταν σκορπάνε ανάμεσα στους θεατές. Ο σκηνοθέτης Δαμιανός Κωνσταντινίδης (επιμελήθηκε και τη μετάφραση του κειμένου με τη βοήθεια της Λουτσία Σάντσεζ), θέλησε μ’ αυτό τον τρόπο να δείξει τις δυο πλευρές της ζωής μας: φιλί και σκαμπίλι, τρυφερότητα και βία, αγάπη και μίσος. Όλα έχουν δύο πλευρές και όλα μοιάζει να διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ως σκέψη και πράξη.

Όλοι όμως παλεύουμε με τον εαυτό μας και με όσα οι άλλοι περιμένουν από εμάς. Γύρω από αυτόν τον πυρήνα κινείται ο Αργεντινός συγγραφέας. Προκαλεί με τον τίτλο, προκαλεί με το λόγο… και οι ηθοποιοί με τη σειρά τους προκαλούν με την κίνηση και το βλέμμα τους.

Ο Γκαρσία αμφισβητεί συνεχώς τις βαθιές κοινωνικές και πολιτικές ανησυχίες, με καυστικό χιούμορ. Αποκαλύπτει την αγανάκτησή του, αλλά και τη φιλοσοφημένη σκέψη του. «Χρειάζονται ένα σωρό λέξεις για να γίνεις κατανοητός. Εάν μια γλώσσα είναι φτιαγμένη για να εκφράζει τις δείνα ή τις τάδε περιπέτειες, πώς μπορεί κανείς να μεταφράσει μια αρχέγονη εμπειρία ή να τα βρούνε μεταξύ τους οι λαοί; Το να δεχτείς τις ακατανόητες περιοχές ενός λαού θα μπορούσε να είναι σίγουρα η αρχή του πιο μεγάλου σεβασμού.», λέει δια στόματος των ηθοποιών. Ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει βίωμα. Υπάρχει μόνο «το σχόλιο πάνω σε ό,τι ζήσαμε, υποστηρίζει και θεωρεί ότι το μόνο βέβαιο είναι ότι «κανένας δεν γλυτώνει από τον εαυτό του»…

Έρση Μαυρίδου