τα έργα

Στο Άνθος του γιαλού, παρακολουθούμε την περιπέτεια δύο νεαρών ψαράδων που για πολλές νύχτες στη σειρά λάμνουν ψάχνοντας την πηγή ενός μικρού φωτός που λάμπει κάπου πέρα, στο βάθος του ορίζοντα.
Ποιητικό μυστήριο, αναζήτηση, κοσμικό και υπερκόσμιο ταξίδι στον χώρο και τον χρόνο, το διήγημα συνδυάζει -και η παράσταση θα επιδιώξει να προβάλλει- στοιχεια παραμυθιού, θρίλλερ και σασπένς με την τρυφερή και γεμάτη κατανόηση απέναντι στα ανθρώπινα ματιά του Παπαδιαμάντη. Η "αφήγηση μέσα στην αφήγηση", το " παραμύθι" της Λουλουδως που λέει ενας γεροντότερος νησιώτης, επιτρέπει, στο μεγαλύτερο μέρος του διηγήματος, τη χρήση μιάς γλώσσας νεοελληνικής προσιτής στα παιδιά.
Στη Ντελησυφέρω, στον ιερό χώρο της εκκλησίας οι άνθρωποι, οι πιστοί, γίνονται πρωταγωνιστές φαιδρών γεγονότων. Η λειτουργία των Χριστουγέννων, το"'μυστήριον " εξανθρωπίζεται. Η πολεμική  γριά Ντελησυφέρω, το ντουέτο των γέρων: καπετάν-Κονόμος, Νταραδήμος, και τέλος ο χορός των
μαγκών και μαθητών του Ελληνικού σχολείου παιζουν το μυστήριον της ανθρώπινης κωμωδίας.
Ο Παπαδιαμάντης σαν σκηνοθέτης παληάς καλής ελληνικής ταινίας στρέφει το βλέμμα-φακό του στα στιγμιότυπα εκείνα της μνήμης του που με σπαρταριστό χιούμορ και αλήθεια ζωντανεύουν το μυστήριο των ανθρώπινων χαρακτήρων και σχέσεων. Το θείο γίνεται απτό, μοσχοβολάει "ανθρωπο", όπως οι "λοκμάδες" που γεύονται στο αυτοσχέδιο χριστουγενιάτικο γεύμα μικροί και μεγάλοι.
Στη Ντελησυφέρω, η παραστατικότητα της αφήγησης με τις εναλασσόμενες επί σκηνής δράσεις των διαφορετικών προσώπων, οι ζωντανοί διάλογοι, τα σχόλια του συγγραφέα,είναι ένας λόγος που δονείται και μας δονεί, θυμίζοντάς μας οτι η ελληνική γλώσσα είναι... μυστήριον ξένον.