υπόθεση :Τα παιδιά του Ηρακλή, κυνηγημένα από τον βασιλιά του Άργους Ευρυσθέα, φτάνουν στον Μαραθώνα μαζί με τον Ιόλαο, τον πιστό σύντροφο του πατέρα τους, και την Αλκμήνη, την γιαγιά τους. Εκεί προσπέφτουν ικέτες στον βωμό του Δία. Ο βασιλιάς της Αττικής Δημοφώντας τους υπόσχεται βοήθεια και διώχνει τον κήρυκα του Ευρυσθέα, που έρχεται να τους πάρει με την βία. Για να τους προστατέψει, δέχεται να μπει σε πόλεμο με τους Αργείους. Οι χρησμοί όμως λένε ότι, για να κερδηθεί η μάχη, χρειάζεται ανθρώπινη θυσία. Η κόρη του Ηρακλή Μακαρία προσφέρεται να θυσιαστεί η ίδια, προκειμένου να σωθούν τα αδέρφια της. Στη μάχη που ακολουθεί νικούν οι Αθηναίοι. Ο Ιόλαος, που παίρνει μέρος σ’ αυτήν, με θαύμα ξαναγίνεται νέος. Ο Ευρυσθέας αιχμαλωτίζεται και οδηγείται στην Αλκμήνη, η οποία, παρακούοντας τους αθηναϊκούς νόμους που προστατεύουν τους αιχμαλώτους, τον θανατώνει. Ο Ευρυσθέας, πριν πεθάνει, προφητεύει ότι ο τάφος του θα προστατεύει την Αττική από μελλοντική επίθεση των απογόνων των Ηρακλειδών.

 

θεματικές :Η σύνθεση της τραγωδίας του Ευριπίδη τοποθετείται ανάμεσα στο 430 και το 427 π.Χ. Ο σπαρτιατικός στρατός έχει ήδη πατήσει και λεηλατήσει την Αττική, εκτός από την Τετράπολη που είχε φιλοξενήσει τους προγόνους του Ηρακλείδες.

Λόγω αυτής κυρίως της ιστορικής συγκυρίας, έχει λεχθεί πως το έργο είναι μια «πατριωτική» τραγωδία και πως έχει ως στόχο να εξάρει την ευσέβεια, το πνεύμα δικαιοσύνης και την μεγαλοψυχία των Αθηνών και να στιγματίσει την αχαριστία των απογόνων του Ηρακλή Δωριέων της Πελοποννήσου, που είχαν επιτεθεί στην Αθήνα, την μόνη από τις πολιτείες της Ελλάδας που προστάτεψε τους προγόνους τους και που για να το πράξει έθεσε σε κίνδυνο την ίδια την ακεραιότητά της. Παράλληλα θίγονται τα θέματα του ασύλου των προσφύγων, της ιερότητας των ικετών, της μεταχείρισης των αιχμαλώτων, της ανθρώπινης θυσίας.

Προτείνουμε μια κάπως διαφορετική ανάγνωση: ο Ευριπίδης, πέρα από ένα απλό εγκώμιο του ανθρωπιστικού πολιτισμού της πατρίδας του, χωρίς να αμφισβητεί την ορθότητα των θεσμών της, αλλά και χωρίς να διακατέχεται από οποιονδήποτε φόβο απέναντι στο ξένο, προσπαθεί να επιστήσει την προσοχή των συμπολιτών του στο ευμετάβολο και το αντιστρέψιμο των ανθρωπίνων πραγμάτων. Οι εχθροί μπορεί να αποδειχθούν ευεργετικοί και οι φίλοι να γίνουν εχθροί. Οι νέοι, που η ζωή ανοίγεται μπροστά τους, βρίσκονται πιο κοντά στον θάνατο απ’ όσο θα μπορούσαμε να το φανταστούμε. Οι γέροι μπορούν να ξανανιώσουν. Το θαύμα είναι μία δυνατότητα της ύπαρξης, η κωμωδία εκείνη της τραγωδίας και η θυσία, ο απαραίτητος όρος για την  σωτηρία. Το χρέος της ευνομούμενης Πολιτείας, η διαρκής επαγρύπνηση.